دوره LE : برنامه‌های متن‌باز (Opensource)

در قسمت قبل در مورد فلسفه لینوکس و تفاوت چند توزیع شناخته شده گنو/لینوکسی پرداختیم و تا حدودی با معنی free در دنیای متن باز نیز آشنایی پیدا کردیم. حال میخواهیم در مورد چند نرم‌افزار مطرح در دنیای اپن سورس که بیشتر اسم آن‌ها را احتمالاً شنیده‌ایم و یا با آن‌ها سروکار خواهیم داشت صحبت کنیم.

همه‌ی اپلیکیشن های معرفی شده در لینوکس نصب شده و قابل استفاده هستند و برخی از آن‌ها حتی در ویندوز و OSx نیز قابل نصب خواهند بود. احتمالاً تمام آن‌ها را میشناسید‌؛ فایرفاکس و اپن‌آفیس و اما برخی از آن‌ها نیز برنامه‌های مخصوص سرور ها هستند که احتمالاً از آن‌ها کمتر شنیده‌اید و بر روی توزیع‌های دسکتاپی استفاده بسیار کمی دارند.

قبل از اینکه بخواهیم آن‌ها را معرفی کنیم بهتر از لیستی از این برنامه‌ها را برای خودمان آماده کنیم تا بتوانیم منظم‌تر پیش برویم.

اولین دسته بندی دسته بندی دسکتاپ خواهد بود که میتوانید در آن برنامه‌های زیر را قرار داد :

•  openoffice
•  libreoffice
•  firefox
•  thunderbird
•  chromium

در این میان لیبره آفیس یک فورک از اپن‌آفیس است؛ غورک بدین معنا است که شخصی سورس کد اپن‌آفیس را برداشته و اپلیکیشن خود را با آن ساخته است. و همانطور که میدانیم امروزه لیبره آفیس از اپن‌آفیس محبوب‌تر شده است. فایرفاکس نیز برنامه‌ای شناخته شده و محبوب برای وبگردی است و مرورگری کامل به حساب می آید. تاندربرد هم از نرم افزارهایی است که در بیشتر توزیع‌های لینوکسی خودی نشان میدهد و یک کلاینت ایمیل نسبتاً مفید است. در آخر به کرومیوم میرسیم که نسخه اپن سورس از گوگل کروم است بدلیل اینکه گوگل از ابزارهای اپن سورس برای مرورگر خود استفاده میکند میتوانیم یک ورژن کاملاً متن باز از این برنامه را در لینوکس داشته باشیم با این حال میتوانیم هنوز هم نسخه انحصاری گوگل را نیز بر روی لینوکس نصب کنیم.

دومین دسته بندی ما برنامه‌هایی هستند که برای سرور ها نوشته شده‌اند :

•  apache
•  samba
•  nfs
•  my sql
•  post fix

آپاچی یک وب سرور است که بر روی بیشتر سرور های مخصوص خدمات وبسایتی نصب میشود؛ سامبا برای برقراری ارتباط میان شبکه‌های ویندوز استفاده می‌شود و میتوان با آن فایل هارا به اشتراک گذاشت، nfs نیز یک برنامه دیگر برای اشتراک گذاری فایل‌ها است. My Sql نیز یک دیتابیس است که اگر از ویندوز استفاده کرده باشید احتمالاً اسم Mssql را به جای آن شنیده‌اید و مورد آخر یعنی Post fix یک برنامه برای ایمیل است که در سرورها استفاده میشود؛ باز هم میگوییم اگر با این برنامه‌ها آشنایی قبلی نداشته اید فقط به این خاطر است که بیشتر آن‌ها مخصوص سرور توسعه داده شده‌اند.

دسته سوم به زبان‌های برنامه نویسی اختصاص دارد و شاید مخصوص برنامه نویس ها باشد و میتوان گفت بسیار سخت است که پلتفرمی بهتر از لینوکس برای برنامه نویسی پیدا کنید چرا که در لینوکس بیشتر زبان‌های برنامه نویسی را میتوانید به راحتی استفاده کرده و بر روی آن دانلود کنید از جمله این زبان‌ها :

•  c
•  c++
•  python
•  php
•  perl
•  shel (bash)
•  Java

تمامی این زبان‌ها در لینوکس در دسترس هستند و برخی از آن‌ها اپن سورس هستند با این حال میتوانید کد خود را در هرکدام از آن‌ها چه اپن سورس باشد و چه نباشد نوشته و به هرصورتی که میخواهید آن را انتشار دهید.

دسته بعدی به موبایل ها اختصاص دارد و هنگامی که میگوییم موبایل منظورمان تلفن‌هایی بر پایه لینوکس مانند تلفن‌های هوشمند اندرویدی است که میتوانیم در آن‌ها موارد زیر را پیدا کنیم :

•  Ssh Client
•  mobile browser

از ssh client برای برقراری ارتباط های ssh بین دستگاه‌ها میتوانید استفاده کنید و از مرورگرهایی مانند دلفین نیز ووجود دارند که میتوانند نسخه دسکتاپ سایت‌هارا برای شما بارگذاری کنند

پس از آن‌ها به آخرین دسته بندی و شاید مهم‌ترین دسته بندی میرسیم که برنامه‌های مورد استفاده توسط ادمین ها است :

•  apt
•  yum
•  Webmin
•  ابزارهای Gui

دو مورد اول پکیج منیجرهای محبوبی هستند که در توزیع‌های مختلف ممکن است دیده باشید و برای مدیریت پیکج ها در سیستم‌ به کار خواهند رفت وبمین نیز یک برنامه بر پایه وب برای کانفیگ کردن است و در آخ نیز تمامی توزیع‌های ابزارهای Gui را دارند تا بتوانید به راحتی هرآنچه را که میخواهید مدیریت کنید.

است دسته بنده ها و همچنین موارد داخل آن‌ها اگر بخواهیم کامل شوند چندصد صفحه خواهند شد بنابراین به همین دسته بندی ها بسنده میکنیم.

برای تست برخی از این برنامه‌ها میتوانید توزیع اوبونتو را نصب کنید؛ نصب اوبونتو نیز بر روی سیستم بسیار راحت است و برای اینکار میتوانید از آموزش‌هایی که در اینترنت وجود دارند و یا از انجمن تخصصی اوبونتو کمک بگیرید و حتی اگر نمیخواهید سیستم عامل جدیدی را بر روی کامپیوتر خود نصب کنید میتوانید از virtualbox برای اینکار استفاده نمایید که اوبونتو را به صورت مجازی برای شما اجرا خواهد کرد.

پس از نصب و راه اندازی اوبونتو میتوانید برنامه‌هایی چون لیبره آفیس را به صورت از قبل نصب شده در سیستم داشته باشید و با آن‌ها کار کنید.

البته دانستن اینکه کدام برنامه محبوب‌تر است به اندازه اینکه بدانید با کدام برنامه بیشتر راحت هستید ارزش ندارد و ممکن است افرادی باشند که با برنامه‌هایی ساده‌تر و یا حتی گمنان تر از سایر برنامه‌های لینوکسی نتیجه‌ای بهتر را به شما ارائه داده و یا سرعت بیشتری در انجام کارهایشان داشته باشند.

چیزی که مسلم است این است که گنو/لینوکس بیشترین میزان انعطاف پذیری را در همه جوانب دارد و میتوانید هرچیزی را طبق سلیقه خود و در آزادی کامل استفاده و تنظیم نمایید.

در بخش بعدی در مورد اپن سورس و همچنین لایسنس های اپن سورسی موارد بیشتری یاد خواهیم گرفت.